Wskaźnik niskiego napięcia: do czego jest przeznaczony i jak działa, rodzaje urządzeń do 1000 V

Przed przystąpieniem do prac naprawczych lub instalacyjnych w instalacjach elektrycznych do 1000 V należy upewnić się, że nie ma prądu z sieci zasilającej i na przewodach. W tym celu stosuje się wskaźniki niskiego napięcia. Zasada ich działania jest inna, zmienia się również projekt. Błąd w ustaleniu obecności ładunku będzie drogo kosztował użytkownika, ważne jest, aby przetestować narzędzie w odpowiednim czasie. Przestrzeganie zasad używania wskaźnika to drugi element bezpieczeństwa.

Cel i typy

Zakres stosowania wskaźników napięcia do 1000 V nie ogranicza się do prac instalacyjnych i naprawczych. Konieczne jest rozpoznanie istniejącego ładunku na odłączonych elementach pod napięciem, znalezienie uszkodzenia na schemacie instalacji elektrycznej lub po prostu na końcu gołego rdzenia kabla.

We wszystkich tych przypadkach wystarczy tylko ustalić napięcie, a jego wielkość jest zwykle znana. Ta okoliczność determinuje przenośną formę urządzenia i małe wymiary.

Według różnych kryteriów wszystkie wskaźniki są podzielone na kilka typów:

• wartość napięcia: <1000 V i ≥1 kV;
• ilość końcówek pomiarowych - jedno- i dwubiegunowych, bezdotykowych;
• wskazaniem sygnału jest dioda świetlna lub lampka, cyfrowa;
• charakter rozpoznanego prądu elektrycznego: stały, przemienny.

Dalej porozmawiamy o wskaźnikach niskiego napięcia - ich przeznaczenie determinuje projekt. Wskaźniki jednobiegunowe służą do określania potencjału tylko w sieciach i instalacjach prądu przemiennego. Stałe ładowanie nie spowoduje zapalenia żarówki, nawet przy dostępnym napięciu na badanym elemencie. Takie wskazówki zaleca się stosować w celu znalezienia przewodu fazowego w bezpiecznikach, oprawkach lamp, przełącznikach. Podczas pracy z urządzeniem nie jest wymagany żaden sprzęt ochronny.

Innym kierunkiem zastosowania dwubiegunowego wskaźnika napięcia jest pracuje w warunkach DC i AC. Aby znaleźć ładunek w miejscach niedostępnych dla bezpośredniego kontaktu końcówek z określanym obiektem, stosuje się urządzenia zbliżeniowe.

Ta metoda jest bezpieczna, a na płytce wyświetlane jest nie tylko wykryte napięcie, ale także wskazanie cyfrowe wskaże przybliżoną wartość.

Zasada działania i konstrukcja

Wymagania dotyczące potencjalnych wskaźników typu kontaktu o napięciu do 1 kV podano w normie państwowej GOST 20493-2001. Ogólny warunek konstrukcyjny dla urządzeń słupowych dotyczy nieizolowanej części uch - jej rozmiar wynosi <5 mm, a same styki są sztywno zamocowane i nie poruszają się wzdłuż osi.

Wskaźniki jednobiegunowe

Zewnętrznie urządzenie przypomina wieczne pióro lub instrument wykonany jest w formie śrubokręta z przezroczystym dielektrykiem. Zasada działania opiera się na przechwytywaniu prądu pojemnościowego. Aby określić, czy jest ładunek, dotknij elementu testowego końcówką. W izolowanej powłoce produktu znajdują się części obwodu połączone szeregowo:

• końcówka elektrody znajduje się w dolnej części - końcówce śrubokręta;
• wskaźnik świetlny - neonówka sygnalizacyjna;
• dodatkowy rezystor do tłumienia nadmiernego napięcia;
• górny płaski metalowy styk na palec operatora - umieszczony na końcu rękojeści lub z boku.

Pomiaru dokonuje się po umieszczeniu dolnej elektrody na obiekcie przewodzącym prąd i zamknięciu obwodu elektrycznego poprzez dotknięcie palcem testera górnego styku wskaźnika. W tym przypadku powstaje prąd pojemnościowy - osoba działa jak płyta kondensatora: ładunek przesuwa się z rezystora na ziemię.

Powstała siła elektromotoryczna zapewnia blask żarówki. Napięcie wskazujące nie przekracza 90 V, a wskaźnik prądu nie przekracza 0,3 mA, co nie jest niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego. W urządzeniach jednobiegunowych rzadko stosuje się brzęczyki piezoceramiczne i diody LED do generowania sygnału, ponieważ wartość prądu pojemnościowego jest zbyt mała. Parametry pracy urządzenia: mierzone napięcie 100-500 V, częstotliwość 50 Hz.

Sondy dwubiegunowe

Wskaźniki takie działają, gdy płynie prąd czynny, ich celem jest sprawdzenie w zmiennych i stałych sieciach i instalacjach. Urządzenie podłącza się do badanego obwodu poprzez dotknięcie dwóch przewodów, między którymi wymagane jest określenie potencjału. Napięcie objawia się świeceniem neonu lub żarówki o mocy <10 W. Składniki sieci dwuterminalowej:

• dwie obudowy dielektryczne (wymiary nie są znormalizowane) ze stykami występowymi;
• elementy obwodów: sygnalizacja wizualna, akustyczna lub wskaźnikowa z zasilaczem o niewielkich rozmiarach zabudowane są wewnątrz muszli; sygnał może być dostarczony przez lampę LED lub neon z rezystorem bocznikowym do tłumienia indukowanych prądów;
• obie ramy są połączone giętkim izolowanym przewodem miedzianym o długości ≥1 m z wybrzuszeniami w punktach wejścia do obudów.

Wskaźniki służą do sprawdzania napięcia 0-1000 V. Jeden z licznych modeli - UNN-10K z lampą wyładowczą służy do wyznaczania potencjału sieci o częstotliwości 50 Hz prądu stałego i przemiennego w zakresie 110-500 V. Kolejna próbka o podobnej konstrukcji - PIN-90M różni się granicami mierzonego napięcia: 50―1000 V.

Testy i zasady użytkowania

Od prawidłowego działania wskaźnika zależy życie i zdrowie operatora. Dlatego tak ważne jest osobiste wyposażenie ochronne przed porażeniem elektrycznym. Potencjalne testowanie przez podłączenie testera do sieci jest zabronione. Podwyższone napięcie doprowadzi do pęknięcia szklanej skorupy i zranienia inspektora.

Podczas działania UNN okresowo przeprowadzane są następujące testy:

• izolacja obudowy jest testowana jednominutowym napięciem 2 kV;
• pozostałe elementy są przetwarzane z potencjałem o 10% wyższym niż pracownik, przez co najmniej 60 sekund;
• wyznaczanie napięcia indykacyjnego - wzorzec <90 V;
• pomiar prądu przy maksymalnym napięciu pracy urządzenia: dla jednobiegunowego UNN norma wynosi <0,6 mA, dla dwubiegunowego nie więcej niż 10 mA.

Badania okresowe przeprowadzane są co 2 lata, w tym sprawdzanie kompletności i obecności uszkodzeń na powierzchniach izolacyjnych. Zasady używania wskaźników określają, że przy napięciach do 1 kV podczas pomiarów nie stosuje się środków ochronnych.

Przed rozpoczęciem pracy z urządzeniem należy koniecznie upewnić się, że jest ono w dobrym stanie: dotykać przedmiotów, o których wiadomo, że są pod napięciem, a także sprawdzać datę następnego testu za pomocą stempla poprzedniego. W przypadku stosowania jednobiegunowego UNN należy zapewnić kontakt między płytką elektrody a skórą palca operatora, dlatego rękawice dielektryczne są wyłączone. Czas trwania pomiaru wynosi co najmniej 5 sekund.